ในการถ่ายภาพมี 3 สิ่งที่จำเป็นต้องเรียนรู้ เพื่อควบคุมกล้องให้ได้ภาพตามที่เราต้องการ คือ รูรับแสง, สปีดชัตเตอร์, ค่าความไวแสง (ISO) ทั้ง 3 สิ่งนี้ต้องสัมพันธ์กัน เพื่อให้ได้ภาพที่มีความสว่างพอดีตามที่ต้องการ การปรับค่าใดค่าหนึ่ง จะมีผลต่อความสว่างของภาพ บทความนี้จะเรียนรู้เรื่อง รูรับแสง ว่าคืออะไร มีผลต่อภาพอย่างไร
รูรับแสง
กล้องถ่ายรูป ประกอบด้วย กล้องและเลนส์ รูรับแสงจะอยู่ที่เลนส์ เป็นตัวกำหนดให้แสงเข้ามากหรือน้อย เปิดกว้างก็เข้ามาก เปิดแคบก็เข้าน้อย สมัยกล้องฟิล์ม เราจะตั้งค่ารูรับแสงด้วยการหมุนที่เลนส์โดยตรง แต่กล้องดิจิตอลจะตั้งที่ตัวกล้อง แล้วกล้องจะไปสั่งเลนส์อีกที ให้ปรับรูรับแสงไปที่ค่า ตามที่เราตั้งไว้เมื่อกดชัตเตอร์ ปกติเลนส์จะเปิดรูรับแสงกว้างสุด จนกว่าเราจะกดถ่าย ต่างจากเลนส์มือหมุน ที่เราจะเห็นได้เลยว่า รูรับแสงจะลดหรือขยายตามที่เราตั้งค่าเลย
ค่ารูรับแสงจะใช้ตัว f เป็นสัญลักษณ์ และจะมีตัวเลขแทนค่า เช่น f 2.8, f 8, f 16 โดยที่ ตัวเลขน้อย หมายถึงรูรับแสงกว้าง ตัวเลขมาก หมายถึงรูรับแสงแคบ (จำดีๆ นะอย่าสับสน)
รูรับแสง จะเปิดได้กว้างสุดแตกต่างกันไป ตามเลนส์แต่ละตัว โดยดูได้ที่ตัวเลนส์ จะมีบอกไว้ เช่น
– 24-70 mm f 2.8 คือ รูรับแสงกว้างสุดเท่ากับ f 2.8 ตลอดช่วงซูม
– 70-300 mm f 4-5.6 คือ ที่ 70 mm รูรับแสงเปิดกว้างสุดที่ f 4 และจะเปลี่ยนค่าไปเรื่อยๆ ตามช่วงซูม จนถึง 300 mm รูรับแสงกว้างสุดจะเท่ากับ f 5.6
ผลที่ได้จากปรับรูรับแสง นอกจากปริมาณแสงที่เข้าสู่กล้องแล้ว จะมีอีกอย่างคือ ช่วงความชัด (depth of field : DOF) หรือที่เรียกกันง่ายๆ ว่า ชัดลึก ชัดตื้น
– เปิดรูรับแสงกว้าง (f:เลขน้อย) ได้ภาพชัดตื้น
– เปิดรูรับแสงแคบ (f:เลขมาก) ได้ภาพชัดลึก
เลนส์ที่รูรับแสงกว้างๆ (ตั้งแต่ f 2.8 หรือน้อยกว่าไปหา f 1.2) จะถ่ายในที่แสงน้อยๆ ได้ดี และให้โบเก้ที่สวย ถ่ายรูปชัดตื้น หน้าชัดหลังเบลอได้ดี นิยมใช้ถ่ายรูปบุคคล (Portrait) มักจะมีราคาสูง แต่รับรองว่าได้คุณภาพคุ้มราคาแน่นอน
ภาพแต่ละแบบต้องการความ ชัดลึก-ชัดตื้น ต่างกัน เราไม่สามารถบอกได้ว่า ภาพแบบไหนสวยกว่ากัน เช่น
– ภาพบุคคล (Portrait) ต้องการให้ตัวแบบเด่น ก็ต้องเปิดรูรับแสงกว้างๆ (f 2.8) เพื่อให้ฉากหลังเบลอ
– แต่ถ้าเราไปเที่ยว แล้วถ่ายมาข้างหลังเบลอหมด จนไม่รู้ว่าไปไหน คงจะไม่ดีแน่ๆ กรณีนี้ควรตั้งรูรับแสงแคบลงมา (f 5.6, f 8)
– ส่วนการถ่ายภาพวิว (Landscape) นิยมถ่ายให้ชัดทั้งภาพ ก็ควรตั้งรูรับแสงแคบๆ (f 8, f 11, f 16)
ทั้งนี้ก็ต้องขึ้นอยู่กับประสบการณ์ และการฝึกฝน ขอให้สนุกกับการถ่ายภาพครับ อ้อ! อีกอย่างโหมดที่ใช้ควบคุมเฉพาะรูรับแสง แล้วปล่อยให้กล้องช่วยคิดค่าอื่น บนกล้อง canon คือ AV นะครับ ส่วนยี่ห้ออื่นอาจแทนด้วยตัว A ลองไปดูกันนะครับ โดยส่วนตัวผมมักจะใช้โหมดนี้ประจำ